System kaucyjny ruszy bez opóźnień, czyli od 2025 r.
System kaucyjny ruszy zgodnie z datą określoną w decyzjach wydanych dla operatorów. Każdy z systemów będzie uruchamiany w terminie określonym w decyzji – poinformowała wiceminister klimatu Anita Sowińska w odpowiedzi na dezyderat sejmowej komisji ochrony środowiska.
Sejmowa komisja ochrony środowiska skierowała do resortu klimatu dezyderat, w którym zebrała m.in. postulaty samorządów dotyczące przesunięcia o rok startu systemu kaucyjnego oraz rezygnację z poziomów zbiórki i kar za ich nieosiągnięcie dla puszek i butelek szklanych w 2025 r.
„Odroczenie wejścia w życie nowych przepisów np. o rok i staranne przygotowanie ich obszernej nowelizacji, usuwającej usterki, pozwoli na uniknięcie błędów popełnionych w innych krajach, m.in. Rumunii, Szkocji (Wielkiej Brytanii), na Węgrzech, którym nie udało się stworzyć skutecznego systemu w założonym terminie” – wskazano w dezyderacie.
W odpowiedzi wiceszefowa MKiŚ Anita Sowińska przypomniała, że do uruchomia systemu kaucyjnego pozostało kilka miesięcy i zarówno wprowadzający, jednostki handlowe jak i operatorzy systemów wkraczają w decydującą fazę przygotowań.
Według niej wprowadzanie w tym momencie jakichkolwiek przesunięć czy zmian dotyczących generalnych założeń systemu mogłoby negatywnie odbić się na tych przedsiębiorcach, którzy już ponieśli nakłady finansowe, logistyczne, organizacyjne lub zaciągnęli zobowiązania kredytowe aby przygotować swoje jednostki do uruchomienia sytemu o czasie.
“W świetle powyższego nie jest rekomendowane odsuwanie wejścia w życie całego systemu. System kaucyjny ruszy zgodnie z datą określoną w decyzjach wydanych dla operatorów” – podkreśliła.
W odpowiedzi na obawy zgłaszane w tym zakresie wiceszefowa MKiŚ wskazała, że wprowadzono rozwiązanie polegające na przyjęciu istotnie niższej opłaty produktowej dla pierwszego roku obowiązywania systemu.
„Założono, że w początkowej fazie system kaucyjny może nie być w stanie zapewnić zbiórki opakowań i odpadów opakowaniowych na maksymalnym oczekiwanym poziomie, dlatego przyjęto istotnie niższe wysokości opłaty produktowej na początku działania systemu, tj. 0,10 zł za 1 kg w 2025 r. Jednocześnie zakładamy, że klienci będą coraz chętniej zwracać opakowania objęte systemem i przyzwyczajać się do nowych zasad zbiórki tych odpadów, dlatego stawka opłaty produktowej zwiększa się w kolejnych latach (1 zł w 2026 r. i 5zł od 2027 r.)” – wyjaśniła wiceminister.
Sowińska dodała, że motywacją do przystępowania do systemu przez wprowadzających opakowania w nowelizacji ustawy wskazano, że od 2026 r. opłata produktowa, którą będą ponosić wprowadzający, którzy nie przystąpili do żadnego z systemów kaucyjnych, obliczana będzie jako potrójna stawka opłaty produktowej określonej dla danego rodzaju opakowania na napoje.
Ponadto, jak zaznaczyła Sowińska, w ramach wprowadzanych do nowelizacji ustawy zmian, każdy z podmiotów reprezentujących będzie miał obowiązek zapewnienia w każdej gminie, co najmniej jednego stacjonarnego punktu odbierania od użytkowników końcowych opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym.
„Ponadto przychyliliśmy się do postulatu, aby te sklepy, które w praktyce już obecnie zbierają szklane butelki wielokrotnego użytku, nadal miały obowiązek to robić, niezależnie od wielkości tych sklepów. Dzięki wprowadzeniu tych rozwiązań klientom wygodnie’ będzie oddawać opakowania szklane objęte systemem kaucyjnym niedaleko swojego miejsca zamieszkania. Liczymy na to, że przedsiębiorcy będą widzieli sens w uruchamianiu przy swoich punktach handlowych punktów odbioru i z czasem miejsc odbioru surowców będzie więcej niż wskazywane w ustawie minimum” – wyjaśniła Sowińska.
Jak zauważyła wiceminister, prowadzący mniejsze sklepy, którzy zdecydują się na pełną partycypację w systemie, będą mieli możliwość wyboru podmiotu reprezentującego oferującego im najbardziej korzystne warunki finansowe i logistyczne.
Dodała jednak, że część zbiórki będzie realizowana przez automaty, jednak wiele podmiotów wystartuje w systemie oferując ręczną zbiórkę opakowań. W ocenie Sowińskiej całkowita automatyzacja nie będzie możliwa i nawet rozwinięty system będzie musiał obejmować zbiórkę ręczną.
W odpowiedzi na postulat rezygnacji z poziomów zbiórki i kar za ich nieosiągnięcie dla puszek i butelek szklanych w 2025 r. Sowińska poinformowała, że w ramach zmian wprowadzonych do projektu nowelizacji ustawy po uzgodnieniach międzyresortowych zrezygnowano ze „schodkowego” dochodzenia do wymaganych poziomów selektywnego zbierania.
„Przyjęto wartość 77% dla lat 2025-2028 oraz 90% dla 2029 r. i lat kolejnych, jednolicie dla wszystkich rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym” – wskazała wiceszefowa MKiŚ.
Według niej wprowadzanie wyłączenia z obowiązku osiągnięcia poziomów selektywnego zbierania dla któregokolwiek z rodzaju opakowań, spowodowałoby, że za ten okres zniknęłaby zachęta do tworzenia właściwego systemu kaucyjnego.
Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, system kaucyjny w Polsce ma zacząć działać od początku 2025 r. Jego celem jest zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych odbieranych przez gminy i zwiększenie poziomu recyklingu. Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 m kw., będą musiały odbierać puste opakowania i oddawać kaucję. Natomiast mniejsze sklepy będą pobierać kaucję, ale przystąpienie do systemu odbioru opakowań będzie w ich przypadku dobrowolne.
Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego. Kaucja ma zachęcić do zwrotu opakowań i zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych i przetwarzanych surowców służących do wytworzenia opakowań. System ma objąć trzy rodzaje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki do 1 litra.
