Stany Zjednoczone wycofują Ugandę i trzy inne kraje afrykańskie z umowy handlowej Agoa.
Prezydent Stanów Zjednoczonych, Joe Biden, ogłosił wykluczenie Ugandy, Gabonu, Nigru i Republiki Środkowoafrykańskiej z Afrykańskiej Ustawy o Wzroście i Możliwościach (Agoa), specjalnego programu handlowego między USA a Afryką.
Decyzja ta wynika z oceny, że wymienione kraje albo dopuściły się poważnych naruszeń praw człowieka, albo nie poczyniły wystarczających postępów w kierunku ustanowienia demokratycznych rządów.
Agoa, wprowadzona przez USA w 2000 roku, ma na celu wspieranie wzrostu gospodarczego w krajach Afryki Subsaharyjskiej, oferując bezcłowy dostęp do amerykańskiego rynku dla ponad 1800 produktów. Jednak Prezydent Biden wskazał, że obecne rządy wojskowe w Nigrze i Gabonie, które doszły do władzy w wyniku niedawnych zamachów stanu, nie spełniają kryteriów programu, ze względu na brak postępu w ochronie pluralizmu politycznego i praworządności.
Ponadto, Biden uzasadnił usunięcie Republiki Środkowoafrykańskiej i Ugandy z Agoa „rażącymi naruszeniami uznanych międzynarodowo praw człowieka” przez ich rządy. Szczególnie kontrowersyjną kwestią jest przyjęcie w Ugandzie ustawy antyhomoseksualnej, która przewiduje karę śmierci za niektóre czyny homoseksualne, co spotkało się z międzynarodowym potępieniem.
Prezydent Biden w swoim oświadczeniu podkreślił, że mimo intensywnego dialogu między Stanami Zjednoczonymi a wymienionymi krajami, nie udało się rozwiać amerykańskich obaw dotyczących niespełnienia przez te państwa kryteriów kwalifikowalności określonych w Agoa. Wydalenie czterech krajów z programu, zaplanowane na początek przyszłego roku, prawdopodobnie będzie miało wpływ na ich gospodarki, biorąc pod uwagę, że Agoa przyczyniała się do promowania eksportu i tworzenia miejsc pracy w uczestniczących krajach.
Stany Zjednoczone wobec krajów, których rządy wojskowe lub działania godzące w prawa człowieka budzą międzynarodowe zaniepokojenie. Departament Stanu USA już wcześniej podjął kroki przeciwko Gabonowi i Nigru, zawieszając większość pomocy zagranicznej dla tych krajów, z zastrzeżeniem, że pomoc zostanie wznowiona, gdy rządy tych państw ustanowią demokratyczne systemy rządzenia.
Podobne działania Stany Zjednoczone podjęły wobec Nigru, gdzie pewne programy pomocy zagranicznej zostały wstrzymane. Antony Blinken, sekretarz stanu USA, zaznaczył, że decyzja ta została podjęta w celu wywarcia nacisku na rząd Nigru w kwestii przywrócenia demokratycznego porządku.
Warto przypomnieć, że Burkina Faso, Mali i Gwinea zostały już wcześniej wydalone z programu Agoa po wojskowych zamachach stanu w tych krajach. Wydaje się, że decyzje te są częścią szerszej strategii polityki zagranicznej USA, mającej na celu promowanie praw człowieka i demokracji w skali globalnej.
Do chwili obecnej, żaden z czterech nowo wykluczonych krajów nie zareagował oficjalnie na ogłoszenie prezydenta Bidena. W miarę zbliżania się terminu wykluczenia, społeczność międzynarodowa będzie z pewnością uważnie obserwować dalszy rozwój sytuacji oraz potencjalne konsekwencje gospodarcze i polityczne tej decyzji dla zainteresowanych państw afrykańskich.
