Od 1 stycznia wnioski o 500 plus do ZUS tylko drogą elektroniczną.

– Stopniowe przejęcie realizacji programu Rodzina 500 plus przez ZUS oznacza, że gminy będą kontynuowały wypłatę świadczeń do końca okresu, na jaki zostały przyznane, czyli do końca maja 2022 r. W tych sprawach nadal należy kontaktować się z pracownikami gmin – wskazała w wypowiedzi dla PAP prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych prof. Gertruda Uścińska.

– Natomiast od 1 stycznia 2022 r., aby uzyskać prawo do świadczenia 500 plus na okres do 30 maja 2022 r., rodzic dziecka, na które obecnie nie pobiera tego świadczenia, musi złożyć wniosek elektronicznie do ZUS – dodała.

Co ważne, wnioski o przyznanie świadczenia 500 plus od 1 stycznia przyszłego roku będzie można przesyłać tylko drogą elektroniczną na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS, portalu Empatia lub przez bankowość elektroniczną.

Nowelizacja ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci przenosi ustalanie uprawnień do świadczenia wychowawczego oraz jego wypłatę z gmin do ZUS. Zmienia się także sposób wypłaty świadczenia. Zgodnie z nowelizacją świadczenia będą wypłacane wyłącznie bezgotówkowo na wskazany przez wnioskodawcę numer rachunku bankowego.

Ważna zmiana ustawy dotyczy sposobu prowadzenia postępowań w sprawie świadczenia wychowawczego – pisma, informacje i decyzje będą przekazywane w postaci elektronicznej na PUE ZUS i będą tam dostępne dla zalogowanych klientów.

ZUS w informacji dla PAP podał przykłady, jak zmiany będą wyglądały w praktyce.

Załóżmy, że pani Maria wniosek o świadczenie wychowawcze na swoją 15-letnią córkę Elę, złożyła 30 września 2022 r., zaznaczając, że ubiega się o świadczenie na okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2022 r do 31 maja 2023 r.

“Pani Marii przyznamy prawo do świadczenia wychowawczego od pierwszego dnia miesiąca złożenia wniosku, czyli od 1 września 2022 r do końca danego okresu świadczeniowego, czyli do 31 maja 2023 r., a pierwsza wypłata świadczenia wychowawczego nastąpi za wrzesień 2022 r.” – wskazuje ZUS.

Zakład przypomina, że w razie złożenia wniosku po 31 maja roku, w którym rozpoczyna się okres świadczeniowy, prawo do świadczenia przysługuje, począwszy od miesiąca, w którym wpłynie wniosek, do końca okresu świadczeniowego, tj. do 31 maja 2022 r. Skoro pani Maria złożyła wniosek 30 września, to świadczenie może być przyznane od 1 września, czyli od miesiąca, w którym złożono wniosek. Aby uzyskać prawo do świadczenia od początku nowego okresu świadczeniowego, trzeba złożyć wniosek między 1 lutego a 30 czerwca danego roku.

Kolejny przykład – jeżeli rodzic złoży wniosek o świadczenie 500 plus na nowonarodzone dziecko w okresie 3 miesięcy od dnia urodzenia się dziecka, to prawo i wypłata przysługuje od dnia urodzenia się dziecka.

I tak, jeśli dziecko urodziło się 10 grudnia 2021 r., a matka wniosek do ZUS złożyła 5 lutego 2022 r. na okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2021 do 31 maja 2022 r. (czyli na trwający okres świadczeniowy), to w związku z tym, że matka dziecka zmieściła się w terminie 3 miesięcy od dnia urodzenia dziecka, prawo do świadczenia 500 plus powstaje od dnia urodzenia dziecka, czyli od 10 grudnia 2021 r. do 31 maja 2022 r. Warto dodać, że od 1 lutego 2022 r. matka dziecka mogłaby już złożyć wniosek również na nowy okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2022 r. do 31 maja 2023 r.

“Prawo do świadczenia będzie ustalone przez ZUS, mimo tego że dziecko urodziło się przed 1 stycznia 2022 r. Gdyby wniosek miał zostać złożony jeszcze przed 1 stycznia 2022 r., to trafiłby on do rozpatrzenia przez właściwy ośrodek gminny lub powiatowy. Z kolei jeśli matka złożyłaby ten wniosek 11 marca 2022 r., nie zmieściłaby się w terminie 3 miesięcy od urodzenia się dziecka. W takiej sytuacji prawo do świadczenia powstałoby od miesiąca, w którym złożono wniosek, tj. od 1 marca 2022 r.” – wskazuje ZUS.

Trzeci przykład dotyczy tego, ile wynosi świadczenie wychowawcze, gdy obejmuje ono pierwszy, niepełny miesiąc życia noworodka. W sytuacji, gdy dziecko urodziło się 12 września, to rodzicom wypłacimy świadczenie wychowawcze za wrzesień w niepełnej, proporcjonalnej do liczby dni wysokości, a w pozostałe miesiące już w kwocie 500 zł.

Rodzic otrzyma we wrześniu świadczenie w wysokości 316,70 zł. Wrzesień ma 30 dni, oznacza to, że 500 zł należy podzielić przez 30 dni, a następnie pomnożyć przez liczbę dni, które pozostały do końca miesiąca, czyli przez 19 dni (licząc od 12 września).

“Podobnie niepełną wysokość świadczenia otrzyma rodzic w miesiącu, w którym dziecko kończy 18 lat. I tak, jeśli dziecko kończy 18 lat w dniu 11 października, to rodzicom wypłacimy świadczenie wychowawcze w październiku w wysokości 161,30 zł. Październik ma 31 dni, co oznacza, że 500 zł należy podzielić przez 31 dni, a następnie pomnożyć przez 10 dni w październiku (nie uwzględnia się dnia, w którym dziecko kończy 18 lat)” – wskazał ZUS.

ZUS będzie obsługiwał także nowe świadczenie Rodzinny Kapitał Opiekuńczy (RKO). Tak jak w przypadku 500 plus wniosek o RKO do ZUS będzie składany wyłącznie w postaci elektronicznej. Pieniądze będą wypłacane tylko na konto bankowe.

Od nowego roku kapitał opiekuńczy będzie przysługiwał rodzinom z dziećmi w maksymalnej wysokości 12 tys. zł na drugie i każde kolejne dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca życia. Świadczenie będzie wypłacane w miesięcznych częściach – po 500 zł przez dwa lata lub po 1000 zł miesięcznie przez rok, w zależności od wyboru rodzica. Wsparcie będzie niezależne od dochodów rodziny, a środki nie będą opodatkowane.

Prawo do świadczenia będą mieć także ci rodzice, którzy już teraz mają dwoje lub więcej małych dzieci. Wówczas świadczenie będzie przysługiwało na drugie dziecko lub kolejne proporcjonalnie za okres od dnia wejścia w życie ustawy do końca 35 miesiąca życia tego dziecka, na które kapitał przysługuje.

Ustawa o rodzinnym kapitale opiekuńczym przewiduje, że wysokość pobieranego kapitału może zostać zmieniona – tj. podwyższona z 500 zł do 1000 zł miesięcznie albo obniżona 1000 zł do 500 zł miesięcznie, na wniosek rodzica, przy czym taką dyspozycję można będzie złożyć tylko raz w okresie otrzymywania kapitału.

Przepisy ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym określają maksymalny termin dla ZUS na rozpatrzenie wniosku. Wynosi on dwa miesiące od dnia złożenia wniosku wraz z dokumentami. Z kolei wypłata przysługującego kapitału następuje nie wcześniej, niż za miesiąc, od którego przysługuje prawo do kapitału.

Jeśli kapitał zostanie przyznany, to rodzic otrzyma informację o przyznaniu świadczenia, która będzie znajdować się w skrzynce odbiorczej na profilu na PUE ZUS. Również wtedy, gdy wniosek został złożony przez bankowość elektroniczną lub portal Emp@tia.

Jeśli kapitał nie będzie przysługiwać, to ZUS wyda decyzję odmowną. Decyzję odmowną w takim przypadku rodzic otrzyma elektronicznie na PUE ZUS. Od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do prezesa ZUS, a następnie skarga do sądu administracyjnego.