W środę mija 75 lat od powołania – 2 września 1945 r. – Zrzeszenia “Wolność i Niezawisłość” – polskiej cywilno-wojskowej organizacji konspiracyjnej, której trzon stanowiły pozostałości rozwiązanej Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Przez kolejnych kilka lat to właśnie Zrzeszenie “WiN” było najważniejszą i najliczniejszą z organizacji konspiracyjnych, które podjęło walkę, często z bronią w ręku, z nadaną z Kremla władzą komunistyczną.
“Gdyby nie wasza walka, nie byłoby dzisiaj polskiej armii – byłaby armia okupacyjna, gdyby nie wasza walka, nie byłoby niepodległej Polski – byłaby sowiecka kolonia, gdyby nie wasza walka, nie byłoby niepodległej Europy – byłaby przestrzeń wpływów sowieckich albo Federacji Rosyjskiej. Taka jest prawda o polskiej historii i o waszej walce” – powiedział zwracając się do weteranów marszałek senior, były szef MON Antoni Macierewicz.
Podkreślił też, że ideę walki o niepodległą Polskę żołnierze wyklęci – żołnierze niezłomni przekazali m.in. polskim robotnikom, rolnikom i studentom, którzy w kolejnych dekadach PRL domagali się – często w konspiracji, poprzez strajki lub na emigracji – wolności Polski. Były szef MON zaznaczył, że obecne Wojsko Polskie, w tym także Wojska Obrony Terytorialnej, kontynuuje wartości powojennego podziemia antykomunistycznego.
Prezes IPN Jarosław Szarek podkreślił, że choć w maju 1945 r. na Zachodzie Europy kończyła się wojna z III Rzeszą Niemiecką, to wojna nie zakończyła się w Polsce. “Kończył się koszmar wojny, ale nie w Polsce. Nie w tej części Europy. Po tym, co przeżyli polscy żołnierze podczas wojny nadal musieli walczyć, a na sztandary swojej organizacji przywołali dwa słowa: Wolność i Niezawisłość” – mówił Szarek, dodając, że te dwa słowa konstytuują polskość.
“Polskości nie ma bez wolności i bez niezawisłości, a pokolenia Polaków dowiodły, że zapłacą każdą cenę, żeby bronić tych wartości” – podkreślił Szarek.
Prezes IPN przypomniał też o okrutnych represjach władzy komunistycznej wobec Polaków, którzy domagali się wolności. W tym kontekście zawrócił uwagę na zbrodnię popełnioną na żołnierzach IV Zarządu Głównego Zrzeszenia “Wolność i Niezawisłość”, których 1 marca 1951 r. rozstrzelano w więzieniu na warszawskim Mokotowie. Byli to: ppłk Łukasz Ciepliński, mjr Adam Lazarowicz, por. Józef Rzepka, kpt. Franciszek Błażej, por. Józef Batory, Karol Chmiel i mjr Mieczysław Kawalec. Od 2011 r. z inicjatywy prezydenta Lecha Kaczyńskiego rocznica tej zbrodni obchodzona jest jako Narodowy Dzień Pamięci “Żołnierzy Wyklętych”.
“Po 1989 roku czekaliśmy długo na pamięć o tych odważnych ludziach – żołnierzach niezłomnych” – dodał prezes IPN. Przypomniał przy tym o roli swojego poprzednika, prezesa IPN z lat 2005-2010 Januszu Kurtyce, który zasłużył się w przywracaniu pamięci o żołnierzach podziemia antykomunistycznego.
Uroczystości na pl. Piłsudskiego – Apel Pamięci, ceremonię złożenia wieńców na płycie Grobie Nieznanego Żołnierza oraz salwę honorową – poprzedziła msza św. w katedrze polowej Wojska Polskiego w intencji poległych i pomordowanych, zmarłych oraz żyjących żołnierzy Zrzeszenia “WiN”.
Poza przedstawicielami najwyższych władz państwowych m.in. wicemarszałka Sejmu Ryszarda Terleckiego, a także Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, IPN oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, obecni byli także weterani Zrzeszenia “Wolność i Niezawisłość”, którym wręczono medale “Pro Bono Poloniae” i “Pro Patria”. Odczytano również listy okolicznościowe od prezydenta Andrzeja Dudy i premiera Mateusza Morawieckiego.
“Dziś nie ma już żadnych wątpliwości co do tego, kto wtedy, przed 75 laty, był patriotą, a kto zdrajcą; kto służył Ojczyźnie, a kto wysługiwał się obcemu imperium” – napisał prezydent Duda. Z kolei szef rządu zaznaczył w liście, że członkowie Zrzeszenia “WiN” bronili ojczyzny walcząc najpierw z niemieckim, a potem z sowieckim okupantem. “Ci bohaterowie nigdy nie porzucili marzeń o wolnej Rzeczypospolitej” – podkreślił Morawiecki.
Ostatnim punktem tegorocznych obchodów była ceremonia złożenia wieńców i wiązanek kwiatów przed ścianą straceń na terenie dawnego więzienia mokotowskiego przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, a obecnie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.
Zrzeszenie “Wolność i Niezawisłość” (WiN) zostało powołane do życia 2 września 1945 r. przez grupę wyższych oficerów Komendy Głównej Armii Krajowej z płk. dypl. Janem Rzepeckim ps. “Ożóg”, “Ślusarczyk” na czele. Zakładano, że będzie to działająca w konspiracji organizacja polityczna, stawiająca sobie za cel mobilizację społeczeństwa do zachowania niezłomnej postawy niepodległościowej przed zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi.