Przebieg uroczystości
Obchody rozpoczęły się od złożenia wieńców i wystrzelenia salwy honorowej „Światło Pokoju” pod Pomnikiem Celników Polskich w Malborku – Kałdowie.
To miejsce jest symbolem początku największej w dziejach ludzkości wojny. Przypomina nam o okrucieństwie i popełnionych zbrodniach, ale przede wszystkim mówi o pierwszych polskich ofiarach i ich bohaterstwie
– powiedział szef KAS Marcin Łoboda.
Pomnik ku czci celników polskich w Malborku-Kałdowie jest jedynym w Polsce pomnikiem upamiętniających poległych w trakcie II wojny światowej funkcjonariuszy celnych.
Uroczystości kontynuowano na dworcu kolejowym w Szymankowie, gdzie oddano hołd zamordowanym inspektorom celnym i kolejarzom.
Dziś, gdy wspominamy tamte dramatyczne czasy, stajemy przed obliczem historii z pełnym szacunkiem i zadumą. Niech ta uroczystość będzie dla nas wszystkich przypomnieniem, ale i możliwością uczczenia bohaterskich czynów, których ofiara nie była daremna
– powiedział szef KAS.
Nad ranem, 1 września, inspektorzy celni w Szymankowie zaalarmowali polskich żołnierzy, którzy stacjonowali przy strategicznym moście w Tczewie, dając im czas na jego wysadzenie.
Ostatnia część obchodów rocznicy odbyła się w Tczewie na Skwerze Bohaterów Szymankowa. Delegacje złożyły wieńce i wystrzelono salwę honorową „Światło Pokoju”.
Dzisiaj mamy obowiązek złożyć bohaterom uroczyste przyrzeczenie, że ta ofiara, którą złożyli 85 lat temu, nie poszła na marne. Ich niezłomność i męstwo stanowi wkład w obronę Polski i wolności na świecie. To powód do dumy. Pamięć o tamtych wydarzeniach i świadectwo patriotyzmu wrześniowych bohaterów niech będzie wzorem do naśladowania
– powiedział Szef KAS Marcin Łoboda.
Mosty tczewskie miały kluczowe znaczenie pod względem militarnym – dzięki temu, że zostały wysadzone, niemieckie wojska nie mogły przedostać się do Prus Wschodnich i zaatakować Warszawy od północy.
Vinctis non victis
1 września 1939 roku, około godziny 4.30, w Szymankowie na Żuławach, Niemcy zamordowali dwudziestu jeden polskich celników i kolejarzy, którzy uniemożliwili przejazd niemieckiego pociągu pancernego i przekazali informację polskim żołnierzom, broniącym mostu w Tczewie. Ten bohaterski czyn spowolnił działania wojsk niemieckich, które podstępem chciały zdobyć strategiczną przeprawę przez Wisłę.
Pamiętamy o naszych poległych inspektorach celnych i kolejarzach walczących o naszą Ojczyznę.