Odzyskiwanie wiernych: Dlaczego Polacy odchodzą od kościoła?

W kontekście spadającej liczby wiernych uczęszczających na msze i biorących udział w życiu religijnym, ks. prof. Wiesław Przyczyna, homileta i teolingwista, podjął się analizy przyczyn tego zjawiska w Polsce. W rozmowie z Onetem wskazał na szereg czynników odpowiadających za zmniejszającą się obecność wiernych w kościołach.

Ks. Przyczyna zauważa, że zmiany te są widoczne gołym okiem: spadająca liczba uczestników mszy, malejąca liczba małżeństw zawieranych w kościele, rezygnacja z lekcji religii przez młodzież oraz mniejsza liczba odwiedzin w domach przez księży podczas kolędy.

Analizując dane z jednej z krakowskich parafii, ks. Przyczyna wskazuje na znaczący spadek liczby uczestników mszy oraz odwiedzanych mieszkań w ramach kolędy. Wskazuje też na badania CBOS, z których wynika, że spadek deklaracji wiary w Boga i udziału w praktykach religijnych jest szczególnie widoczny wśród młodych ludzi.

Według ks. Przyczyny, jednym z głównych powodów tego zjawiska jest proces sekularyzacji, czyli ograniczania roli religii w życiu społecznym. Podkreśla, że w miejsce tradycyjnych obrzędów religijnych coraz częściej pojawiają się obrzędy świeckie.

Innym ważnym czynnikiem jest, zdaniem ks. Przyczyny, prywatyzacja religii, polegająca na indywidualizacji doświadczenia wiary, często poza strukturami kościelnymi. Wyróżnia on dwa typy prywatyzacji religii: radykalną i umiarkowaną. Pierwsza z nich występuje, gdy ktoś deklaruje wiarę, ale nie uczestniczy w życiu kościelnym, natomiast druga, gdy wiara jest żywiona prywatnie, ale nadal zachowuje związek z instytucjami religijnymi.

Ks. Przyczyna zwraca uwagę, że obserwowane zmiany nie są jednoznaczne i jednostronne, ale raczej skomplikowanym procesem, w którym mieszają się różne tendencje i motywacje. To sygnał dla polskiego Kościoła, aby przemyśleć swoje metody dotarcia do wiernych i dostosowania się do zmieniających się realiów społecznych.