Gen może wpływać na sprawność fizyczną seniorów

Coraz więcej badań wskazuje, że niższe poziomy dopaminy mogą mieć związek z wolniejszymi, często powodującymi niepełnosprawność wzorcami chodzenia, obserwowanymi w niektórych starszych populacjach.

Kolejnych dowodów dostarczyli naukowcy z University of Pittsburgh Graduate School of Public Health (USA). „Większość ludzi myśli o wpływie dopaminy na mobilność w kontekście choroby Parkinsona, ale nie w związku z normalnym starzeniem się – powiedziała naczelna autorka dr Caterina Rosano, profesor epidemiologii w Pitt Public Health. – Byliśmy ciekawi, czy genetyczna predyspozycja do wytwarzania większej lub mniejszej ilości dopaminy jest związana z mobilnością u osób, które były słabsze, ale nie miały demencji, parkinsonizmu ani żadnego innego schorzenia neurologicznego”.

Działanie dopaminy kontroluje kilka genów, jednak Rosano i jej zespół skupili się na genie zwanym COMT, który rozkłada dopaminę, aby kontrolować poziom tego neuroprzekaźnika w mózgu. Wzięli również pod uwagę stan osłabienia uczestników, który jest częstą konsekwencją starzenia: pogorszenie funkcji fizjologicznych, złe przystosowanie do czynników powodujących stres i podatność na niekorzystne skutki zdrowotne. Naukowcy podejrzewali, że słabsi uczestnicy mogą być szczególnie podatni na różnice poziomów dopaminy spowodowane przez COMT.

Rosano i jej współpracownicy zbadali ten gen u ponad 500 osób w wieku powyżej 65 lat z Pensylwanii, Karoliny Północnej, Kalifornii i Maryland, z wyłączeniem uczestników przyjmujących leki związane z dopaminą – lub u których zdiagnozowano chorobę Parkinsona. Następnie badacze szukali potencjalnych powiązań między genotypem, słabością i szybkością.

„Odkryliśmy, że spośród starszych, słabych dorosłych, ci, którzy mają genotyp warunkujący wysoki poziom dopaminy, są bardziej skłonni do utrzymania szybszego chodu i mogą być bardziej odporni na upośledzenie ruchowe w miarę starzenia się” – powiedziała Rosano.

Jak się okazało, osłabieni uczestnicy badań, u których w związku z określonym wariantem COMT poziom dopaminy był wysoki, chodzili o 10 proc. szybciej w porównaniu z osobami o genetycznie uwarunkowanym przez COMT niskim poziomie dopaminy. Choć różnica rzędu 10 proc. wydaje się niewielka, może mieć istotne znaczenie na przykład przy przechodzeniu przez ruchliwą ulicę.

Naukowcy z Pittsburga chcą określić ilościowo, jaki poziom dopaminy może zwiększyć odporność starszych osób na spowolnienie chodu i niepełnosprawność ruchową. Mają nadzieję, że osoby starsze z niskim poziomem dopaminy będą mogły pewnego dnia otrzymać farmakologiczne suplementy dopaminy, które pomogą im zachować mobilność.

„W społeczności żyje wiele osób, które mają poziom dopaminy zbliżony do dolnej granicy normy i nie mają choroby Parkinsona ani schorzeń psychiatrycznych – powiedziała Rosano. – Jeśli damy tym ludziom dopaminę, czy moglibyśmy zwiększyć ich sprawność? Tego jeszcze nie wiemy”.

Autorka badań sugeruje, że są działania, które seniorzy mogą podjąć już teraz. Zaleca, aby skupili się na czynnościach fizycznych, które są przyjemne i angażują zarówno ciało, jak i mózg, zwłaszcza czynności wielozmysłowe, takie jak taniec lub spacer z ukochaną osobą.

„Uwielbiam patrzeć, jak dziadkowie chodzą i trzymają się za ręce z wnukami, ponieważ muszą patrzeć, dokąd idą, dokąd zmierza dziecko, obserwować otoczenie i zwracać uwagę na to, co mówi wnuk, a wszystko to w tym samym czasie – powiedziała Rosano. – To fantastyczna multisensoryczna rehabilitacja”. (PAP)