Parlament Europejski o wpływie globalizacji na rynek pracy
Globalizacja tworzy nowe miejsca pracy, ale może też powodować ich utratę. Zarządzenie globalizacją tak, aby jak najbardziej na niej skorzystać, to priorytet UE – podkreśla Parlament Europejski w analizie dot. wpływu globalizacji na zatrudnienie i na UE.
Od 2013 r. bezrobocie stale spadało w UE, jednak w 2020 r. pandemia doprowadziła do jego wzrostu. „Globalizacja tworzy nowe miejsca pracy, ale możesz też powodować ich utratę. Zarządzenie globalizacją tak, aby jak najbardziej na niej skorzystać, to priorytet UE, tak samo jako budowanie socjalnej Europy, pomagającej zwolnionym pracownikom w znalezieniu nowej pracy” – wskazuje PE.
Globalizacja tworzy miejsca pracy w Europie
Liczba miejsc pracy bezpośrednio lub pośrednio zależnych od eksportu z UE poza Wspólnotę stale rośnie – z 21,7 miliona miejsc pracy w 2000 r. do 36 milionów miejsc pracy w 2017 r. Każdy miliard z eksportu z UE wspiera średnio około 13 tys. miejsc pracy w Unii.
Globalizacja tworzy nie tylko miejsca pracy w firmach eksportowych, ale także w firmach dostarczających im towary oraz usługi.
Np. w 2018 r., eksport z Polski do krajów spoza UE wspierał 1,6 miliona miejsc pracy, a dzięki wspólnemu rynkowi UE, kolejne 700 tys. Polaków pracowało na stanowiskach mających związek z eksportem z innych krajów UE poza Unię. To oznacza, że 14 proc. miejsc pracy w Polsce zależy od eksportu z UE.
Coraz więcej wysoko wykwalifikowanych pracowników zajmuje miejsca pracy zależne od eksportu, a większość miejsc pracy związanych z eksportem jest dobrze płatna – o średnio 12 proc. więcej niż miejsca pracy w innych obszarach gospodarki.
Negatywny wpływ globalizacji na zatrudnienie
Globalizacja niesie ze sobą wzrost konkurencji między firmami, co może powodować zamknięcia przedsiębiorstw, przeniesienie procesów za granicę (tzw. offshoring) i utratę miejsc pracy.
Szczególnie narażone są te sektory gospodarki UE, w których przeważają miejsca pracy wymagające niskich umiejętności zawodowych: przemysł tekstylny, odzieżowy, obuwniczy i skórzany, wytwarzanie metali nieszlachetnych i fabrykowanych wyrobów metalowych oraz przemysł produkcyjny.
Przemysł produkcyjny jest najbardziej narażony na offshoring z powodu konkurencji ze strony krajów o niskich płacach.
Jak zauważa PE, pandemia Covid-19 odsłoniła potrzebę przeniesienia produkcji w krytycznych sektorach i krytycznych produktów, takich jak leki, z powrotem do Europy.
Trendy ulegają zmianie i obecnie offshoring zachodzi częściej w krajach Europy Wschodniej niż w zachodnich krajach członkowskich. Kraje docelowe znajdują się w Afryce Północnej i Azji.
Chociaż ogólne skutki liberalizacji handlu międzynarodowego są pozytywne, niektóre sektory są nią mocno dotknięte, a długość czasu potrzebnego pracownikom na przejście do innych sektorów gospodarki może podważyć początkowe korzyści.
Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji (EGF)
Aby zredukować negatywne efekty globalizacji i walczyć z bezrobociem, w 2006 r. UE powołała Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji w celu zapewnienia wsparcia dla osób, które utraciły pracę z powodu zmian w globalnych wzorcach gospodarki.
„Ten nadzwyczajny fundusz solidarności może być wykorzystywany na współfinansowanie projektów, które pomogą zwolnionym pracownikom znaleźć nową pracę lub otworzyć własną firmę. Projekty finansowane z EFG obejmują edukację i szkolenia, doradztwo zawodowe, pomoc w poszukiwaniu pracy, mentoring i tworzenie przedsiębiorstw” – zauważa europarlament.
W 2009 r. fundusz został rozszerzony i obejmuje również utratę miejsc pracy w wyniku poważnych zmian strukturalnych wywołanych kryzysem gospodarczym i finansowym.
W kwietniu 2021 r. posłowie do PE zgodzili się zaktualizować przepisy, aby fundusz mógł być wykorzystywany do pomocy większej liczbie europejskich pracowników.
Fundusz może być wykorzystany, gdy mamy do czynienia ze zwolnieniem ponad 200 osób przez jedną firmę, w tym u jej dostawców. Może być też wykorzystany, gdy zwolnienia obejmują dużą liczbę pracowników konkretnego sektora w jednym lub w kilku sąsiadujących ze sobą regionach. W ramach funduszu można się ubiegać o jednorazową inwestycję w wysokości 22 tys. euro na założenie własnej firmy lub przejęcie pracowników. Może być też użyty, by korzystać ze specjalnych środków, takich jak zasiłek opiekuńczy dla opiekunów dzieci w trakcie szkolenia lub poszukiwania pracy.
Od 2007 r., EGF przeznaczył 640 milionów euro (stan na grudzień 2020 r.) na pomoc dla ok. 150 tys. zwolnionych pracowników. Fundusz przeznaczył np. 3,35 mln euro na pomoc w znalezieniu pracy pracownikom z sektora call centre we Włoszech, 6,4 mln euro na pomoc dla zwolnionych pracowników supermarketów w Grecji oraz 2,6 mln euro dla 821 pracowników zwolnionych przez firmę Nokia w Finlandii.
