Budowa CPK może spowodować, że Łódź zostanie wchłonięta przez Warszawę. Stolica nie jest na to przygotowana infrastrukturalnie

– Budowa CPK pochłonie bardzo dużą ilość środków. Jeszcze nie wiemy ile – i od tego powinniśmy w ogóle zacząć rozmowę o CPK, poznać kilka modeli, które przewidują realny koszt tej inwestycji, bo ten z 2017 roku jest już nieaktualny – zaznacza w rozmowie z agencją Newseria Biznes dr Paweł Kłobukowski z Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.

Na początku czerwca wiceminister infrastruktury Marcin Horała zapowiedział, że pierwsze prace związane z budową Centralnego Portu Komunikacyjnego mają ruszyć już w przyszłym roku. CPK ma być gotowy w 2027 roku i stanie się nowym hubem dla narodowego przewoźnika, czyli Polskich Linii Lotniczych LOT. W pierwszym etapie będzie w stanie obsługiwać ok. 45 mln pasażerów rocznie.

Inwestycja, która powstanie koło Baranowa, ok. 40 km na południowy zachód od Warszawy, obejmuje nie tylko budowę największego w Polsce portu lotniczego „Solidarność”, ale i ogromny węzeł komunikacyjny, który zintegruje transport lotniczy, kolejowy i drogowy. Ma on umożliwić dotarcie z CPK do dowolnego miejsca w Polsce w maksymalnie krótkim czasie. To w sumie tysiące kilometrów nowych dróg i połączeń kolejowych. Tym samym CPK jest jedną z największych w historii inwestycji infrastrukturalnych i prorozwojowych.

– Problemem CPK jest w zasadzie brak dobrej oferty dla Warszawy – ocenia ekspert Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. – Zanim budowa CPK się rozpocznie, wpierw Warszawa powinna być bardzo dobrze skomunikowana wewnętrznie ze swoją aglomeracją. Powinniśmy pociągnąć tory maksymalnie szeroko, zoptymalizować dojazd do Warszawy, żeby zmniejszyć liczbę korków w stolicy i zwiększyć rozmiar samej aglomeracji warszawskiej. Dopiero później powinniśmy łączyć ją z aglomeracją łódzką.

Zgodnie z koncepcją w ramach CPK ma powstać m.in. 140-kilometrowy odcinek kolei dużych prędkości Warszawa–Łódź. Spółka odpowiedzialna za tę inwestycję szacuje, że do 2050 roku liczba przejazdów pociągów na tej trasie wzrośnie trzykrotnie względem 2019 roku.

– Jeżeli połączymy Warszawę z aglomeracją łódzką zbyt wcześnie, to spowoduje, że stolica po prostu wchłonie Łódź – prognozuje dr Paweł Kłobukowski. – Tutaj teorie związane z rozwojem regionalnym są dość wyraziste: zawsze wygrywa silniejszy. Przewaga Warszawy nad Łodzią jest gigantyczna. Już w tym momencie jest bardzo silna tendencja, żeby stolica wchłonęła Łódź, a budowa CPK tylko to przyspieszy. Drastyczny tego przykład mieliśmy w Hiszpanii, gdzie połączono Sewillę z Madrytem. Jak się okazało, głównym efektem tej całej inwestycji było to, że większość ludzi jeździ z Sewilli do Madrytu do pracy, większa liczba ludzi jeździ pociągami. Nie spowodowało to boomu gospodarczego, większym zwycięzcą był Madryt. Tak niestety będzie w większości przypadków, bo zawsze wygrywa region centralny.

Ekspert zauważa, że Mazowsze i aglomeracja warszawska są już w tej chwili najbardziej rozwiniętym regionem Polski, który konkurencyjnością przewyższa wszystkie pozostałe. Kolejna potężna inwestycja w ten region może jeszcze pogłębić to rozwarstwienie.

– Już od lat 80. obserwujemy bardzo silną tendencję do wzmacniania roli aglomeracji. One rosną w siłę i stają się takimi małymi państwami. Wbrew pozorom tę tendencję trzeba zrównoważyć. Jeżeli tego nie zrobimy, będziemy mieli dwa różne kraje, żyjące dwoma różnymi cyklami koniunkturalnymi, z zupełnie innymi pensjami. Będziemy mieli gigantyczne rozwarstwienie dochodowe i w konsekwencji zerwanie związków gospodarczych – mówi badacz z Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.

Jak podkreśla, przewaga Warszawy i Mazowsza nad resztą kraju i tak będzie naturalnie wzrastać. To, o co należy zadbać, to zwiększenie liczby regionów, które mogą skorzystać na współpracy z Mazowszem.

– Musimy zapewnić lepsze warunki mieszkaniowe poza regionem centralnym albo rozszerzać aglomerację, a to powodują m.in. inwestycje w kapitał ludzki. Musimy postarać się np. wyprowadzić firmy innowacyjne na obrzeża aglomeracji warszawskiej, co spowoduje, że ona się będzie rozlewała, jej związki z regionem będą silniejsze – mówi dr Paweł Kłobukowski.

Jego zdaniem inwestycja w CPK w obecnym kształcie będzie dla Warszawy i Mazowsza prowzrostowa, ale nie prorozwojowa. Podkreśla, że zaniechanie inwestycji związanych z rozlewaniem się aglomeracji może skutkować tym, że w przyszłości nie będzie już na nie środków. Budowa CPK pochłonie bowiem ogromny budżet. W rezultacie Warszawa będzie przegrywać rywalizację o mieszkańców i przyjazne miejsce do życia z innymi miastami, nie tylko w Polsce, lecz również w krajach sąsiednich, np. z Berlinem.