Poznań oddaje hołd bohaterom Czerwca '56. Kwiaty przed bramą Fabryki Pojazdów Szynowych
W sobotni poranek, punktualnie o godzinie szóstej, przed bramą Fabryki Pojazdów Szynowych w Poznaniu złożono kwiaty upamiętniające 69. rocznicę wybuchu robotniczego zrywu z 28 czerwca 1956 roku. To właśnie w tym miejscu – wówczas Zakładach Przemysłu Metalowego im. Stalina – rozpoczął się strajk, który przerodził się w masowy protest krwawo stłumiony przez komunistyczne władze.
Podczas porannych uroczystości głos zabrał prezes FPS Grzegorz Kucia, który przypomniał o przemysłowym i historycznym znaczeniu fabryki:
– Nie tylko przez pryzmat wydarzeń czerwcowych z 1956 roku, ale ta firma ma w nazwie H. Cegielski – Hipolit Cegielski Fabryka Pojazdów Szynowych Poznań – to jest historia polskiego przemysłu, historia polskiej przedsiębiorczości.
Związkowcy przypomnieli, że najważniejszym wyrazem pamięci i szacunku wobec robotników Czerwca ’56 jest dziś troska o przyszłość fabryki i zapewnienie jej dalszego rozwoju.
Wśród obecnych na uroczystości znaleźli się także poznaniacy, którzy pamiętają wydarzenia sprzed niemal siedmiu dekad, choć – jak sami podkreślają – nie wszyscy mogli wówczas otwarcie mówić o tym, co się działo.
– Tak się stało, że wtedy miałem urlop i koniec. Nie brałem żadnego udziału. Może byli niektórzy, ale ja ich nie znałem. Wtedy się nikt nawet nie odważył na ten temat rozmawiać. Takie były czasy – wspominał jeden z uczestników sobotnich obchodów.
Wybuch protestu był odpowiedzią na pogarszające się warunki życia i brak swobód obywatelskich. W tłumienie demonstracji zaangażowano blisko 10 tysięcy żołnierzy i 400 czołgów. Z danych IPN wynika, że w wyniku brutalnej pacyfikacji zginęło 58 osób.
Wśród robotników, którzy w czerwcu 1956 roku wyszli na ulice, byli również pracownicy MPK. Ich udział upamiętniono dziś podczas uroczystości przy dawnej zajezdni tramwajowej przy ul. Gajowej.
– Tramwajarki przecież były poszkodowanymi, mamy słynne zdjęcia, kiedy niosą biało-czerwony sztandar. Można powiedzieć, że udział pracowników MPK w tym zrywie pokazywał powszechność tego zrywu – mówił wiceprezydent Poznania Mariusz Wiśniewski.
Po przemarszu uczestników uroczystości z ul. Gajowej na skwer Trzech Tramwajarek, złożono tam kwiaty pod tablicą upamiętniającą Marię Kapturską, Helenę Przybyłek i Stanisławę Sobańską – trzy młode kobiety uchwycone na zdjęciu niosącym zakrwawiony sztandar. Przybyłek miała wówczas 20 lat i pracowała jako tramwajarka od zaledwie pół roku. Została postrzelona w nogi z karabinu maszynowego.
– Po ostrzale cały sztandar się skrwawił – wspominała po latach.
Na dalszy ciąg obchodów zaplanowano jeszcze szereg uroczystości w miejscach związanych z wydarzeniami Czerwca '56 – m.in. przy gmachu Politechniki Poznańskiej, przy tablicach pamiątkowych Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego, a także przy Pomniku Poległych w Powstaniu Poznańskim.
Główna uroczystość rocznicowa odbędzie się dziś o godzinie 18:30 przy pomniku Poznańskiego Czerwca 1956 na placu Adama Mickiewicza.
PROGRAM UROCZYSTOŚCI – 28 CZERWCA 2025:
- 6:00 – złożenie kwiatów pod tablicą pamiątkową przy bramie Fabryki Pojazdów Szynowych (ul. 28 Czerwca 1956 nr 223/229)
- 8:15 – hołd studentom poległym w 1956 roku (gmach Rektoratu Politechniki Poznańskiej, pl. M. Skłodowskiej-Curie 5)
- 8:50 – tablica ZNTK S.A. (ul. Robocza 4)
- 10:00 – tablica przy dawnej zajezdni MPK (ul. Gajowa) i przemarsz na skwer Trzech Tramwajarek
- 10:45 – tablica na skwerze Trzech Tramwajarek
- 11:00 – Pomnik Poległych w Powstaniu Poznańskim (ul. J. Kochanowskiego 5)
- 11:45 – tablica pamiątkowa na budynku Komendy Wojewódzkiej Policji (ul. J. Kochanowskiego 2A)
- 14:15 – uroczystość przy głównej bramie H. Cegielski-Poznań S.A.
- 18:30 – uroczystość główna przy pomniku Poznańskiego Czerwca 1956 (pl. A. Mickiewicza)
