Stopa bezrobocia w Polsce w 2022 roku – czy kryzys gospodarczy odbił się na polskim rynku pracy?

Ponadto jego konsekwencje mogą mocno dać się we znaki Polakom w 2023 roku. Jak będzie wyglądać sytuacja na rynku pracy?

Jak informuje GUS, rok 2022 rozpoczął się ze stopą bezrobocia na poziomie 5,9%. Pierwszy spadek zanotowany został w marcu, kiedy wskaźnik wynosił 5,6%, a następnie systematycznie malał, aż do czerwca – 5,2%. Przez okres wakacyjny stopa bezrobocia pozostała na tym samym poziomie, a na jesień ponownie spadła do 5,1%. W grudniu nastąpił niewielki wzrost bezrobocia, wobec czego 2022 rok został zamknięty z wynikiem 5,2%.

Zdaniem specjalistów grudzień określany jest jako najkrytyczniejszy miesiąc w roku i zwykle odznacza się wzrostem wskaźnika. Grudniowa stopa bezrobocia na poziomie 5,2% ostatni raz miała miejsce w 2019 roku i, jak dotychczas, jest to najniższy wynik w posttransformacyjnej historii Polski.

Również na tle innych państw Unii Europejskiej nasz poziom bezrobocia kształtuje się pozytywnie. Według danych Eurostatu opublikowanych 1 grudnia 2022 roku, zharmonizowana stopa bezrobocia w Polsce wynosiła 3%, co plasuje ją razem z Niemcami na drugiej pozycji krajów z najniższym bezrobociem w całej Unii Europejskiej. Kraj z najmniejszym bezrobociem to Czechy – 2,1%, natomiast stopa bezrobocia dla całej UE wyniosła 6%.

Okazuje się jednak, że niski wskaźnik bezrobocia nie oznacza dobrej sytuacji na rynku pracy. Chociaż w wyniku wojny w Ukrainie nie odnotowano gwałtownych zmian w poziomie bezrobocia, w drugiej połowie roku zauważono wyraźne spowolnienie na rynku pracy. W wyniku rosnącej inflacji, w listopadzie 2022 roku do urzędów pracy zgłoszono mniejsze zapotrzebowanie na pracowników, a procesy rekrutacyjne wydłużyły się.

Według raportu Gi Group przeprowadzonego na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości [1], w styczniu 2022 roku utraty zatrudnienia obawiało się 27,7% pracujących. W listopadzie 2022 roku wątpliwość co do stabilności swojego zatrudnienia wyraziło już 42% Polaków. Można zatem stwierdzić, że wprawdzie obecna sytuacja polityczno-gospodarcza nie wywołała zmian w poziomie zatrudnienia, ale przełożyła się na nastroje panujące wśród pracowników.

Niepewność co do przyszłości wzmacniać mogą postępująca inflacja, trwający wciąż konflikt za wschodnią granicą Polski oraz mnogość zmian prawnych, co tworzy również nieprzyjazne warunki do prowadzenia działalności gospodarczej. Czy rosnący niepokój wśród zatrudnionych to sygnał powrotu rynku pracodawcy? Niekoniecznie. Nowe przepisy prawa pracy dają pracownikom szereg uprawnień i przywilejów. Doczekali się oni również uregulowania kwestii pracy zdalnej – o czym szerzej można przeczytać na portalu Firmove.pl.

Według wiceszefa Polskiego Instytutu Ekonomicznego, Pawła Śliwowskiego, w 2023 roku Polski nie czeka załamanie rynku pracy [2]. Szacuje się, że zwolnienia planuje ok. 14-15% przedsiębiorstw, zatem odsetek bezrobotnych może nieco wzrosnąć. Komisja Europejska prognozuje, że koniunktura gospodarcza w Polsce może zwolnić o ok. 0,7% – uderzy to szczególnie w te branże, gdzie kluczową rolę odgrywają ceny energii i surowców. Śliwowski zauważa również, że zmniejszona liczba udzielanych kredytów mieszkaniowych może odbić na branży budowlanej, meblarskiej i wykończeniowej.

Pracownicy muszą uzbroić się w cierpliwość – wzrost wysokości płac w dalszym ciągu nie będzie nadążać za wzrostem inflacji. Sami pracodawcy odpowiadają, że nie będą w stanie zrekompensować swoim pracownikom skutków inflacji, jednak według raportu Gi Group podwyżek spodziewają się jedynie osoby w wieku 18-24 lata, czyli te, które zarabiają najmniej. Jednocześnie 76% badanych niezadowolonych ze swoich obecnych warunków zatrudnienia aktywnie przegląda oferty pracy. Dla pracodawców jest to sygnał do podjęcia działań, mających na celu zatrzymanie wartościowej kadry w dotychczasowym miejscu pracy.