Indie: Czy najszybciej rozwijająca się gospodarka świata traci tempo?

Niepokojące dane o PKB

W okresie od lipca do września wzrost gospodarczy Indii wyniósł 5,4%, co jest najniższym wynikiem od siedmiu kwartałów i znacznie odbiega od prognozy Banku Rezerw Indii (RBI) wynoszącej 7%. Chociaż nadal jest to wynik lepszy niż w wielu krajach rozwiniętych, sygnalizuje spadek dynamiki.

Ekonomiści wskazują na kilka czynników wpływających na ten wynik: osłabienie popytu konsumpcyjnego, brak inwestycji prywatnych, ograniczenie wydatków rządowych oraz niską konkurencyjność indyjskiego eksportu, który w 2023 roku miał jedynie 2% udziału w rynku globalnym.

Wyższe stopy procentowe a osłabiony popyt

Bank centralny utrzymuje wysokie stopy procentowe, aby ograniczyć inflację, która w październiku osiągnęła 6,2%, najwyższy poziom od 14 miesięcy. Wzrost cen żywności, stanowiący połowę koszyka cen konsumpcyjnych, szczególnie dotknął mieszkańców miast. Eksperci ostrzegają jednak, że wysokie stopy procentowe tłumią inwestycje i konsumpcję, co negatywnie wpływa na wzrost gospodarczy.

"Obniżanie stóp nie pomoże, jeśli brakuje popytu konsumpcyjnego" – zauważa ekonomista Himanshu z Uniwersytetu Jawaharlala Nehru w Delhi. Firmy inwestują tylko wtedy, gdy widzą realne zapotrzebowanie, a obecnie takie sygnały są słabe.

Podzielona gospodarka: nowa vs. stara

Indie działają na "dwubiegowej trajektorii" gospodarczej – jak określa to ekonomistka Rajeshwari Sengupta. "Stara gospodarka", obejmująca rolnictwo, sektor nieformalny oraz małe i średnie przedsiębiorstwa, nadal czeka na reformy strukturalne. Z kolei "nowa gospodarka", zdominowana przez outsourcing i globalne centra zdolności (GCC), przeżywała boom po pandemii COVID-19.

Ponad 50% światowych GCC ma swoją siedzibę w Indiach, generując przychody na poziomie 46 miliardów dolarów rocznie i zatrudniając 2 miliony wysoko wykwalifikowanych pracowników. Jednak ich wpływ na wzrost gospodarczy zaczyna maleć, ponieważ konsumpcja w miastach – napędzana początkowo przez ten sektor – traci na sile.

Kryzys inwestycji prywatnych i konsumpcji

Wzajemna zależność inwestycji prywatnych i konsumpcji tworzy błędne koło. Bez silnego popytu firmy nie inwestują, a brak inwestycji ogranicza tworzenie nowych miejsc pracy i wzrost dochodów, co dodatkowo osłabia popyt. Eksperci podkreślają, że rząd powinien skupić się na stymulowaniu konsumpcji przez zwiększenie płac i tworzenie programów zatrudnienia.

Problemy z konkurencyjnością eksportu

Indie mają również problem z wysokimi taryfami importowymi, które utrudniają konkurencyjność ich towarów na rynkach międzynarodowych. Średnie cła wynoszą obecnie 17%, co sprawia, że indyjskie produkty są droższe w porównaniu z innymi krajami azjatyckimi. Dodatkowo działania RBI, mające na celu utrzymanie stabilności rupii poprzez sprzedaż rezerw walutowych, ograniczają płynność na rynku i zmniejszają konkurencyjność eksportu.

Jakie są prognozy?

Pomimo spowolnienia, rząd pozostaje optymistyczny. Wskazuje na silne banki, stabilne rezerwy walutowe i spadek skrajnego ubóstwa jako kluczowe fundamenty indyjskiej gospodarki. Ustępujący gubernator RBI, Shaktikanta Das, podkreśla, że "historia wzrostu Indii pozostaje nienaruszona", a najnowsze dane PKB nie powinny być nadinterpretowane.

Jednak krytycy ostrzegają, że nadmierny optymizm może przesłaniać potrzebę pilnych reform strukturalnych. "Indie wciąż pozostają biednym krajem z PKB na mieszkańca poniżej 3000 dolarów" – zauważa Sengupta. Aby osiągnąć trwały wzrost, Indie muszą skoncentrować się na zwiększeniu inwestycji, poprawie konkurencyjności eksportu oraz wzmocnieniu dochodów mieszkańców.

Czy Indie wykorzystają swój potencjał?

Indie mają ogromne możliwości, ale przed nimi stoją wyzwania związane z równoważeniem starej i nowej gospodarki. Pytanie brzmi, czy rząd podejmie odpowiednie kroki, aby sprostać tym wyzwaniom. Pomimo wyzwań, kraj ten wciąż pozostaje jednym z głównych graczy w globalnej gospodarce – ale aby utrzymać ten status, potrzebuje konsekwentnych działań i długoterminowej strategii.